Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, X toplumsal medya hesabından, “Merkez Afro-Avrasya (Orta-Doğu) Hukuku!” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Uçum, yazısında şu sözleri kullandı:
Suriye’deki Halk İhtilali yalnızca Baas ve Esed diktatörlüğünü yani bu kanlı rejimi sona erdirmedi. Bu ihtilal Orta-Doğu’nun tamamını etkileyecek yeni bir sürecin başladığına da işaret ediyor.
Suriye ihtilaliyle bölgede tetiklenen süreç, adil bir yeni dünya sistemine kapı aralayacak bir umudu da yeşertebilir.
“ORTA DOĞU İSİMLENDİRMESİ ORYANTALİSTTİR”
“Belirtelim ki Orta-Doğu isimlendirmesi oryantalisttir. Bölgenin çeşitliliğini, tarihi ve kültürel zenginliğini göz gerisi eder ve batının bu coğrafyaya bakış açısını yansıtır. Bu nedenle daha objektif ve bölgenin bağlamına uygun bir isme muhtaçlık var. İsimlendirme çalışmasında alanın uzmanları ve akademisyenlere vazife düşüyor.
“MERKEZ AFRO-AVRASYA İSMİYLE BAŞLANABİLİR”
Bir yenilik olarak Orta-Doğu yerine “Merkez Afro-Avrasya” ismiyle başlanabilir. “Merkez Afro-Avrasya” ismi, coğrafik ve tarihî bağlamda, bölgeye yönelik oryantalist yaklaşımlardan uzak daha tarafsız ve objektif bir isimlendirme sunar. Tıpkı vakitte bölgenin stratejik ehemmiyetini, kültürel çeşitliliğini ve tarihi rollerini de hakikat bir halde tabir eder.
Yine batı merkezli tanıma dönersek Orta-Doğu, farklı gruplandırmalar olmakla birlikte, ekseriyetle aşağıdaki ülkelerden oluşan bölge olarak kabul edilir:
Suriye, Irak, Katar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Güney Kıbrıs Rum İdaresi, Ürdün, İsrail, Lübnan, İran, Filistin, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Kuveyt, Bahreyn, Yemen, Mısır, Afganistan, Pakistan, Tunus, Cezayir, Libya, Sudan, Fas.
“ÖNCÜ BİR ROL OYNAMA GÜCÜNE VE İMKÂNINA SAHİP”
Türkiye; 24 ülkeden oluşan bu coğrafyanın fizikî olarak Avrupa ile bütünlüğünü sağlayan, ekonomik, siyasi ve tüzel olarak öncülüğünü yapan Merkez ve kutup ülkedir.
Merkez ülke olan Türkiye’nin bir bölge hukuku oluşturmak konusunda öncü bir rol oynama gücüne ve imkânına sahip olduğu görülüyor. Türkiye’nin bu gücü hem tarihinden geliyor, hem de bugün bölgede ulaştığı düzeyden ve tesirli olma kapasitesinden doğuyor.
“İLK KAPSAMLI PROJE OLARAK ELE ALINABİLİR”
Bölgenin; anayasa, uygar ve siyasi haklar, toplumsal haklar ve devletlerarası bağlar hukukunu Türkiye’nin birikimi ve deneyimi üzerinden tekrar yapılandırma konusunda ülkelerin özgünlüğü ve lokal özelikleri dikkate alınarak bir fikri çalışmanın başlatılması son derece isabetli ve yararlı olabilir.
Her ülkenin birliğini ve bağımsızlığını temel alan, hükümran bir hukukun ihracını değil genel çerçevesinde mutabakat sağlanmış ortak bir bölge hukukunu hedefleyen bir çalışma başlatılabilir. Bu çalışmada bir bölgesel iktisat hukukuna hazırlık tahminen de birinci kapsamlı proje olarak ele alınabilir.
“SOYKIRIMCI BİR DEVLET OLARAK TASFİYE EDİLİR”
İsrail’e gelince lakin Birleşmiş Milletler kararları temelinde 1967 sonlarında başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin devletinin kurulması kaydıyla bu türlü bir süreçte yer alabilir. Aksi takdirde İsrail işgalci ve soykırımcı bir devlet olarak tasfiye edilir.
Kıbrıs ise bu süreçte iki devletli bir tahlilin kabul edilmesiyle yanlışsız pozisyonda olur.
“VİZYONER BİR BAKIŞTIR”
Dünyanın merkezi olan Orta-Doğu coğrafyasına Merkez Ülke olarak öncülük yapan Türkiye’nin, insanlığa esin olabilecek bir bölgesel kamu ve iktisat hukukunun yani “Merkez Afro-Avrasya” hukukunun inşası hedefiyle bir fikri hazırlık çalışması başlatması vizyoner bir bakıştır.
Bu teşebbüs, bölgenin, Türkiye’nin öncülüğünde global emperyalizme karşı bir bütün olarak konum alması ideali açısından da umut verir. Bu türlü bir sürecin Türkiye halkı ve bölge halklarının huzuru, ekonomik ve toplumsal refahı, özgürlüğü ve barış içinde bir ortada yaşaması için büyük imkanlar üretebileceğini öngörmek gerekir.
“SURİYE’NİN YENİ ANAYASA ÜRETİM SÜRECİ OLABİLİR”
Burada savunulan görüş; güçlü, kapsamlı ve argümanlı bir teze ait kısa bir tanıtımdan, fikri bir ipucundan ibarettir. Bu fikri ipucu üzerinden üniversitelerin bahis tasnifine nazaran yapacağı sempozyumlarla, öteki akademik çalışmalarla bu teşebbüsün birinci adımı atılabilir.
Pilot çalışma ise Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın dikkat çektiği Suriye’nin yeni anayasa imal süreci olabilir. Suriye’nin birliğini ve geleceğini garanti altına alacak kapsayıcı yeni bir anayasa çalışması Türkiye’nin takviye olduğu ve fikren katkı yaptığı bir faaliyet olarak gelişebilir.